Het is nu nog beter Toeven op de Hoeve, want deze zomervakantie kun je op het terras van de Gehoorzaal genieten van een kopje vers gezette koffie of thee, een glaasje fris of wat lekkers. Heerlijk dus als je de zomerexpositie bezoekt en daarna nog even wilt wandelen of fietsen door de prachtige omgeving. Je bent welkom op zaterdag en zondag van 12.00 tot 17.00 uur. Zie we je daar?
Begin juni kregen Koen en Dees Wilgehof-Sodaar de uitnodiging om een teamuitje te verzorgen voor een kleine groep medewerkers van de gemeente Zeist. Allemaal houden zij zich vanuit hun eigen afdeling bezig met het thema duurzaamheid, maar zij wilden ook graag kennismaken met de Hoeve en de verschillende initiatieven die hier zijn. Samen met Christel Grobbee, gids van Gilde Zeist, Jan Halink van stichting P’Arts en Marian Kesler van Tuinderij uit de Kluiten ontstond een middag vol geschiedenis, lekkere hapjes en een workshop.
Inclusieve samenleving
Bij een kop koffie of thee in de Gehoorzaal werden de tien deelnemers teruggevoerd naar het ontstaan van de Hoeve. Koen: ‘De meesten hadden geen idee wat ze zouden gaan beleven. We hebben ze meegenomen op een tripje door de geschiedenis van de Willem Arntsz Hoeve en een kijkje gegeven in de toekomst van de nieuwe wijk Bosch & Hei. Het ging om duurzaamheid in de breedste zin’, gaat Koen verder. ‘Duurzaamheid gaat natuurlijk over hoe we omgaan met onze omgeving en de natuur, maar dat is een ruim begrip’, vult Dees aan, ‘Het gaat ook over de duurzame relaties die je met elkaar opbouwt en dus over de relatie tussen het dorp en de klinieken die hier nog zijn. Je hebt elkaar nodig en dat zijn we een beetje uit het oog verloren.’ Daarom werd kort stilgestaan bij verschillende locaties op de Hoeve waar mens en samenleving centraal staan: de fietsenmakerij, de Wissel, de bloementuin waar ook de Buurderij gevestigd is en tot slot Tuinderij uit de kluiten: Dees: ‘Het bijzondere is dat daar dorpsinwoners én patiënten zij aan zij als vrijwilligers mede de tuin onderhouden. Zo is de Hoeve meer dan honderd jaar geleden ook begonnen. De term “inclusieve samenleving” moest toen nog worden uitgevonden, maar het was er wél!’
Kunst als middel voor verbinding
Koen en Dees zijn als beeldend kunstenaars ervan overtuigd dat kunst bij uitstek ook een maatschappelijk doel dient. De middag werd dan ook afgesloten met een schrijfworkshop van Dees, waarin de deelnemers op een creatieve manier hun indrukken konden verwerken. Dees: ‘Het leuke was dat alle deelnemers wat ze hadden beleefd en gehoord in hun verhalen verwerkten. Elk verhaal was een brug naar de historie of toekomst van de Hoeve en een weergave van hun beleving van de middag. Iedereen legde eigen accenten, maar alles bij elkaar kwam de hele wandeling terug.’ Koen valt haar bij: ‘En zonder dat ze het in de gaten hadden kreeg de informatie een steviger bedding en werd onze boodschap ook duidelijker: dat je kunst en cultuur kunt gebruiken als middel om elkaar te vinden en begrijpen, en te verbinden.’
Toegevoegde waarde
Maar al ruim voordat de middag begon was Dees in de weer om biologische en veganistische hapjes te maken. Want ook keuzes die je in je dagelijks leven maakt kunnen bijdragen aan duurzaamheid. Je hebt als mens een verantwoordelijkheid voor de samenleving en de wereld waarin we leven, vinden ze allebei. Niet alleen voor de deelnemers was het een geslaagde middag, volgens Koen: ‘Ik vond het waardevol omdat het, zonder dat we dat bedacht hadden, een diepere laag kreeg juist doordat we ook stilstonden bij de vraag “hoe gaan we als samenleving met elkaar om”. Het duurzame karakter van de verschillende initiatieven, de mogelijkheid van kunst als middel in plaats van alleen als doel. Het was niet zomaar een middagje uit voor teamleden, maar had echt toegevoegde waarde. Ook voor ons.’
Tijdens de omgevingswandeling van vrijdag 5 November gingen diverse inwonersinitiatieven, maatschappelijke organisaties, projectontwikkelaars en ambtenaren met elkaar op ontdekkingstocht op de Willem Arntsz Hoeve in Den Dolder. Met korte presentaties stelden de verschillende partijen zichzelf voor en deelden zij hun ambities voor de toekomst: Een mooie basis om verder op te bouwen.
Van WA Hoeve naar woonwijk Bosch en Hei
Dat er een hoop gaat veranderen in het gebied is duidelijk. Onder de noemer Bosch en Hei wordt er in de toekomst een nieuwe woonwijk gebouwd. Projectontwikkelaar BPD heeft de historische middenas opgekocht en de eerste saneer- en sloopwerkzaamheden zijn reeds uitgevoerd.
Hoe de transitie precies verder gestalte gaat krijgen, hoe cultuur een duurzame bestemming gaat krijgen in het gebied en hoe inwonersinitiatieven in het ontwerpproces kunnen participeren, zal de komende periode verder uitkristalliseren. Een vijftien-tal organisaties wandelde alvast een stuk in de juiste richting en zocht verbinding met elkaar tijdens deze eerste omgevingswandeling.
foto: initiatiefnemers van Wij 3.0 Den Dolder vertellen over de Bloementuin, het eetcafé en de andere initiatieven die zij organiseren op de WA Hoeve.
Wandelen als middel tot verbinding
Door een omgevingswandeling te organiseren namen Stichting Klank, Toeven op de Hoeve, Stichting P’arts, Kunstenhuis De Bilt-Zeist, Stichting Waardevol en Tuinderij Uit de Kluiten samen met cultuurmakelaar Casper Broekaart het initiatief om partijen bij elkaar te brengen. Het concept is simpel: wandel langs verschillende plekken en ga met elkaar in gesprek. Het doel hierbij is om kennis te maken en elkaar informeren over plannen en ambities.
foto: Marian Kesler en Joanne van Winsen vertellen geïnteresseerden, waaronder wijkwethouder Sander Jansen, over de toekomstplannen voor Tuinderij Uit de Kluiten.
Het verleden
Van oudsher was er een sterke binding tussen de bewoners van het dorp Den Dolder en die van de Willem Arntsz Hoeve, in de volksmond nog door velen nog altijd aangeduid als ‘de stichting’. Na een turbulente periode van veranderingen in de zorg (o.a. het scheiden van VGZ en GGZ), het aantrekken van samenwerkingspartners zonder binding met het dorp en het bedienen van nieuwe patiëntgroepen (met o.a. verslavingsproblematiek en de forensische zorg) ontstond een kloof tussen het dorp en de gebruikers van het terrein.
foto: In de gehoorzaal, die momenteel door Stichting P’arts ingezet wordt als expositie-ruimte, worden we door voorzitter Anke Weeda en de rest van het bestuur warm ontvangen. In verschillende andere panden op het terrein faciliteert P’arts atelierruimtes voor meer dan vijftig kunstenaars.
De toekomst
Het versterken van de sociale infrastructuur en het leggen van verbindingen tussen het terrein en het dorp op een vroeg moment in het proces, verbeteren de leefbaarheid nu en in de toekomst. Van daaruit kunnen de antwoorden geformuleerd worden op de onderliggende vragen op het gebied van leefbaarheid, veiligheid en het imago van Bosch & Hei.
foto: Voorzitter Bonnie Kirkels van Stichting Klank leid de groep rond door het Deltagebouw waar naast 50 creatieve ondernemers ook de oefenruimtes van Stichting Waardevol gehuisvest zijn.
Wat er al is
Sinds enkele jaren maken verscheidene kleinschalige ondernemingen en culturele, duurzame en creatieve initiatieven gebruik van de leegstaande panden die middels leegstandsbeheer daarvoor worden aangeboden. Sommigen slechts tijdelijk, anderen voor langere perioden. Inmiddels is aangetoond dat deze mix van creatief en sociaal kapitaal een positief effect heeft op de leefbaarheid van het terrein zelf, maar ook van toegevoegde waarde is voor het dorp als geheel.
Hiermee krijgt een deel van de gebiedsvisie al handen en voeten. In de gebiedsvisie is te lezen dat het terrein moet verworden tot: een unieke historische plek in de natuur met een ruimtelijke mix van wonen, werken, zorg, cultuur en recreatie in een dorpse setting.
foto: Initiatiefnemers Roelof Hovenkamp, Jan en Willem Nederstigt vertellen over de verschillende initiatieven van Stichting Waardevol waaronder de filmzaal Dollywood en de Deltastudio’s.
Ruimte voor onderzoek en experiment
Om de kern van de gebiedsvisie tot volle wasdom te laten komen moet Bosch & Hei ook in de toekomst ruimte blijven bieden voor ontmoeting, recreatie en cultuur. Verschillende betrokkenen hebben inmiddels de wens uitgesproken om de huidige bedrijvigheid en de culturele identiteit van het gebied door te willen ontwikkelen en die te faciliteren met vindingrijke aanvullingen op het bestaande aanbod. Voor het concretiseren van de definitieve werkvorm is reeds contact gelegd met partijen zoals De Plaatsmaker en de KNHM Foundation.
Er vormen zich steeds concretere plannen om een ontwerpend onderzoek te starten waarin diverse belanghebbenden (inwoners, projectontwikkelaar BPD, zorginstellingen, gemeente, provincie, kennisinstellingen en diverse culturele collectieven) onderzoeken hoe en waarmee een programma-aanbod kan worden gerealiseerd dat de leefbaarheid en veiligheid van het terrein vergroot en het imago verbetert. Op de langere termijn kan dit de basis vormen waarop vanuit verbondenheid en gedeeld eigenaarschap wordt gebouwd aan het kloppende en culturele hart van Bosch & Hei, Den Dolder en de regio.
foto: Initiatiefnemers Koen en Dees Wilgehof-Sodaar ontvangen de groep in het Carré atelier en delen hun ambitie om vanuit het online platform Toeven op de Hoeve gezamenlijk programma te gaan maken.
En hoe verder?
Tijdens de wandeling werden er over en weer contactgegevens uitgewisseld en ontstonden de eerste ideeën voor het ontwikkelen van een gezamenlijke programmering richting de zomer van 2022. Zo ontstond het idee om een streekmarkt te organiseren en Spraken andere initiatieven over een cultureel zomerfestival als nieuwe traditie voor Den Dolder.
De betrokken initiatieven spraken af om in het voorjaar nogmaals een omgevingswandeling te organiseren, hierbij nog meer initiatieven uit te nodigen en ook inhoudelijke programma te maken met korte optredens, workshops en presentaties. Er is een app-groep gestart waarop initiatiefnemers elkaar kunnen informeren en gemakkelijk met elkaar contact kunnen opnemen.
Casper Broekaart, cultuurmakelaar gemeente Zeist.
‘Muziek, thee, hapjes, prachtig weer, kleedjes, het was net een mini-festivalletje’, zei een van de ruim tachtig bezoekers blij na afloop van het concert Mark my Wor(l)ds op zondag 5 september.
Onder de Julianaboom luisterden ze ontspannen en gemoedelijk naar de Afrikaanse klanken die fluitist Mark Lotz en koraspeler Jalli Lamin Kuyateh ten gehore brachten. Het was bijna moeilijk om op je stoel te blijven zitten, dus werd er hier en daar voorzichtig wat meegedeind op de betoverende muziek.
Een wereld vol verhalen
De titel Mark my wor(l)ds, oftewel luister naar mijn woorden en mijn wereld, werd ruimschoots waargemaakt. Want met zijn verhalen bij de muziek haalde de in Gambia geboren Jalli een onbekende wereld naar Den Dolder. Wanneer je dit jaar dus nog op vakantie had gewild, hoefde je niet ver te reizen, want je werd middenin het Hollandse groen getrakteerd op Afrikaanse klanken. Afgelopen zondag bezocht de wereld ons.
Het was dus weer eens goed toeven op de Hoeve!
De Musici
Koraspeler Jalli Lamin Kuyateh werd in 1964 geboren in Gambia, West-Afrika en komt uit een familie van Djeli’s. Zij zijn de schatbewaarders en vertellers die van generatie op generatie de verhalen over de tradities en geschiedenis van hun volk doorgeven. Naast de traditionele liederen die hij zingt, schrijft en componeert Jalli Lamin ook zijn eigen songs over de recente geschiedenis, sociale problemen, politiek, het leven, de liefde, en oorlog en vrede. Universele onderwerpen die iedereen raken.
Zeister fluitist en componist Mark Lotz groeide op in Thailand en Oeganda. Sindsdien voert zijn honger naar muzikale avonturen hem naar alle uithoeken van de wereld, waar hij verschillende tradities leerde kennen om ze naar zijn eigen hand te kunnen zetten. Hij houdt van de samenwerkingen die ontstaan en de unieke klanken die daaruit voortkomen om via de muziek het leven te vieren. Mark werkte onder andere samen met Chris Potter, Don Byron, de Indiase Underground-ster Najma Akthar, de Cubaanse congalegende ‘Anga’ maar ook Nederlandse artiesten zoals Giovanca, Han Bennink of Werner Herzogs thuiscomponist en cellist Ernst Reijseger.
‘Mark Lotz is meer dan een veelgevraagd musicus in de wereld van de Europese Jazz. Hij is muziek, of dat nu jazz, klassieke of wereldmuziek is en geniet duidelijk van elke minuut!’ ~ Latin Jazz, USA
fotografie: Mel Boas / www.boasphoto.nl
Heb je afgelopen zomer je wel eens afgevraagd of je in de Efteling was beland wanneer je over de Hoeve liep? Net als in het beroemde sprookjesbos kon je zonder te weten waar het vandaan kwam muziek horen. Maar zo gek was het niet, want in het Carré Atelier zijn regelmatig (internationaal) bekende musici te gast om te repeteren, voorstellingen voor te bereiden of try-outs te geven.
Ook deze zomer was dat zo. Half augustus bijvoorbeeld ving je misschien iets op van bariton Henk Neven, pianist Hans Eijsackers en het Jerusalem Quartet. Samen verzorgden zij Een avond met Schubert voor de Zeister Muziekdagen. Maar geen concert zonder gedegen voorbereiding, en waar kun je de romantische muziek van Schubert nu beter repeteren dan middenin het bos? ‘Het was een verademing om in deze rustige, inspirerende, gastvrije en creatieve omgeving concerten voor te bereiden’, zeiden de musici zelf.
Dus loop je deze herfst nog eens over het terrein, leg dan niet je oor tegen een paddenstoel, maar blijf even stilstaan bij het Carré-gebouw. Je kunt er zomaar de mooiste muziek horen, zonder in sprookjes te hoeven geloven.
foto: Marco Borggreve
Ondanks de dreiging van regen, waren ruim 60 mensen naar de Willem Artnsz Hoeve gekomen om te genieten van klassieke vitamines. Onder de Julianaboom trakteerde alt-mezzo Eva Kroon en pianiste Heleen Vegter het publiek op een bijzonder fraai en gevarieerd liedrecital. Gelukkig werkte het weer mee. Op een enkele regendruppel na, bleef het droog tot een half uur na het recital.
Eva en Heleen vonden elkaar vorig jaar online, maar gaan nu OFFline! Want wat is er mooier dan muziek samen beleven? Met het programma Vitamine Klassiek laten ze je zien en horen dat klassieke liederen verrassend actueel zijn.
Openluchtconcert
Een concert met klassieke muziek een stijve bedoening? Dan heb je het mis! Tijdens het vrij toegangelijke openluchtconcert is het niet nodig om je te houden aan de etiquette van de concertzaal. Er waren stoeltjes neergezet, maar ook je eigen kleedje meenemen behoorde tot de mogelijkheden. Eigenlijk hoefde je niets meer doen dan te genieten. Zo was het ook bedoeld toen de liederen eind 19e eeuw geschreven werden: om dichtbij het publiek uit te voeren. Het enige verschil is dat we nu op gepaste afstand van elkaar bleven.
Humor en romantiek
Liederen zijn verhalen en net als in het echte leven nemen ze je mee van het ene moment naar het andere. En ook componisten waren maar gewoon mensen. Henri Duparc, Gustav Mahler en Lili Boulanger stopten daarom humor in hun composities, waren soms heel serieus of in een romantische bui. Dat hoorde je. Ook een verwijzing naar de natuur mocht niet ontbreken natuurlijk, wanneer je midden tussen het groen op de Willem Arntsz Hoeve toeft. Met de toelichting die Eva en Heleen gaven voeren we vanzelf mee op de golven van de muziek.
Steun Vitamine Klassiek
Dankzij de ondersteuning door het Fonds Podiumkunsten was dit concert vrij toegankelijk. Een vrijwillige bijdrage na afloop van het concert werd bijzonder op prijs gesteld en maakt het mogelijk dat de musici je op de Hoeve blijven voorzien van Vitamine Klassiek.
25 juli / Vijverhof, WA Hoeve, Den Dolder
fotografie: Mel Boas / www.boasphoto.nl
Je gaat naar het theater of naar een concertzaal en geniet dan van wat er op het podium gebeurt. Maar hoe ontstaat zo’n voorstelling eigenlijk? Kom zondag 27 juni naar het open Carré Atelier Café en zie het met eigen ogen! Tussen 12.00 en 16.00 uur kun je binnenlopen bij de openbare repetitie van de muziektheatervoorstelling Hof van Heden. Want zoals alles begint een goede show met trainen, heel veel trainen. Het is net topsport!
Een zangeres, violist en pianist buigen zich in deze voorstelling over de zeven zonden: ijdelheid, hebzucht, lust, jaloezie, gulzigheid en woede. Zijn die eigenlijk nog wel van deze tijd? Kun je nog schaamteloos zondigen? Sigaretten roken, mateloos drinken, eindeloos funshoppen, foto’s eerst door een filtertje halen voor je ze op Instagram zet, op verre vliegvakanties gaan: onschuldig tijdverdrijf of moet je eigenlijk schuldig voelen? Zondigen kan immers ook betekenen schade toebrengen.
Componist Anne-Maartje Lemereis smeedde klassieke stukken tot een geheel. Sopraan Charlotte Houberg, violist Eva Traa en pianist Heleen Vegter brengen ze tot klinken. Regisseur Kenza Koutchoukali overziet het geheel.
Een beetje klassiek, een flinke snuf theater en vooral heel veel passie voor goede muziek!
datum: zondag 27 juni
tijd: 12.00 – 16.00 uur
locatie: Carré Atelier, Den Dolder
auteur: Dees Wilgehof-Sodaar
